ترمکس چیست؟

ترمکس یک فناوری نوین در تولید میلگرد است که باعث ویژگی‌های بی‌نظیری در مقاومت و استحکام میلگرد فولاد می‌شود. این فناوری انقلابی در صنعت فولادسازی به شمار می‌رود، زیرا با استفاده از ترمکس می‌توان میلگردهایی با خواص منحصر به فرد تولید کرد که مقاومت بالا و انعطاف‌پذیری مناسبی دارند.

میلگرد تولید شده با استفاده از ترمکس، توانایی کشش بالا، مقاومت در برابر خوردگی و خستگی و استحکام مناسب برای ساخت و ساز را دارا می‌باشد.

بهبود کیفیت و خصوصیات میلگرد فولادی با استفاده از ترمکس، به‌عنوان یک روش نوین و پیشرفته، می‌تواند به توسعه صنایع ساختمانی و عمرانی کمک شایانی نماید و از ایجاد سازه‌های بیشتر نیز حمایت نماید.
در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی، مهندسان عمران به‌منظور افزایش میزان سختی میلگردها و بالا بردن مقاومت آن‌ها جهت استفاده در سازه‌های غول‌آسا و آسمان‌خراش‌ها، تکنولوژی Quenched And Self Tempered یا QST را ابداع نمودند.

هدف از استفاده این تکنولوژی، بالا بردن مقاومت تسلیم میلگرد تا میزان ۵۰۰ نیوتن بر مترمربع است.

 مراحل تولید میلگرد با روش ترمکس

مراحل تولید ترمکس‌ها شامل دو مرحله می‌شود؛

در مرحله اول، میلگردهای خروجی از فرایند نورد که دمایی در حدود ۹۵۰ تا ۱۰۵۰ درجه سانتی‌گراد داشته، توسط جریان آب‌ سرد، به سرعت خنک شده که این امر باعث تشکیل یک لایه با ساختار کریستالی (مارتنزیت) در سطح محصول می‌شود؛ درعین‌حال، لایه‌های داخلی همچنان گرم و منعطف باقی می‌مانند.

در مرحله دوم، پس از خروج میلگردها از محفظه خنک‌کننده بر روی صفحه‌ای بزرگ و در معرض هوا قرار می‌گیرند. به‌دلیل گرم بودن لایه‌های درونی، سطح میلگرد مجدداً گرم شده و سطح خارجی آن که در مرحله اول، سخت و شکننده شده بود، به اصطلاح چقرمه (تغییر فرم پلاستیکی قبل از شکست) و چرم‌مانند می‌شود.

میلگردهای تولیدی در این روش، دارای تنوع ساختاری فیزیکی هستند، به شکلی که لایه بیرونی چقرمه و سخت، لایه میانی کمی سخت و لایه درونی دارای ساختاری نرم و چکش‌خوار خواهد بود.

در این پروسه که یک روش ترمومکانیکی جهت کنترل سختی فولاد می‌باشد‌ که از شمش فولادی با ترکیب شیمیایی مشخص، مقاومت بالاتری به‌دست می‌آید.

این تکنولوژی که در نقاط مختلف دنیا از آن استفاده می‌شود، دمای میلگرد بعد از طی کردن آخرین مرحله نورد، با عبور از داخل نازل‌های آب به سرعت کاهش می‌یابد، سپس فولاد میلگرد در قسمت‌های بیرونی تغییر فاز داده و شبکه کریستالی آن به مارتنزیت تبدیل می‌شود ولی پس از اینکه آرماتورهای برش خورده روی بستر خنک‌کننده قرار می‌گیرند، حرارت مرکزی این فاز را متعادل نموده و در نتیجه میلگرد در سطح بیرون تا عمق کمی دارای جنس سخت بوده ولی قسمت بیشتر عمق دارای فاز فریت–پرلیت خواهد بود که ساختار انعطاف‌پذیری دارد و این تغییرات ساختاری موجب بالا رفتن استحکام میلگرد تولیدی می‌گردد.

تفاوت روش ترمکس با سایر روش‌های تولید میلگرد

روش‌های ساخت میلگرد را می‌توان به ۳ دسته کلی تقسیم کرد: تولید میلگرد با روش نورد ( نورد گرم و نورد سرد)، تولید میلگرد به روش ترمکس و تولید میلگرد به روش میکروآلیاژی.

میلگردهای ترمکس با استفاده از تکنولوژی Thermex آلمان تولید می‌‌شوند.

میلگرد TMX یا ترمکس نسبت به سایر میلگردهای ساخته شده توسط فرآیند نورد، دارای ویژگی‌هایی مانند جوش‌‌پذیری بالاتر، انعطلاف و شکل‌‌پذیری بیشتر و استحکام کششی بهتری هستند. این میلگردها مقاومت حرارتی بسیار بالاتری به‌ویژه در هنگام خطرات آتش‌سوزی دارند. بنابراین، میلگردهای ترمکس به‌دلیل خواص برتری مانند جوش‌پذیری، استحکام، انعطاف‌پذیری و کشش بیشتر، کیفیت بالاتری نسبت به سایر میلگردهای نورد شده دارند.

میلگرد ترمکس یک میلگرد استاندارد در سراسر جهان است.

اما تفاوت میلگرد تولید شده در روش میکروآلیاژی با روش ترمکس، علاوه بر کیفیت، قیمت میلگرد را نیز تحت شعاع قرار می‌دهد. در تولید میلگرد به روش میکروآلیاژی برای افزایش مقاومت میلگرد، مقداری تیتانیوم، نیوبیوم و یا وانادیم به فولاد معمولی اضافه می‌شود. این کار باعث می‌شود خواص مکانیکی و مشخصات شیمیایی از سطح بیرونی تا مرکز میلگرد یکسان باشد. به همین دلیل، میلگرد میکروآلیاژی، مقاومت بهتر و یکنواخت‌‌تری نسبت به میلگرد ترمکس دارد. همین مسئله باعث می‌شود میلگرد میکروآلیاژی برای مناطق زلزله‌خیز مناسب‌تر باشد.

مزیت بالای فرایند ترمکس، عدم تغییر در ترکیب شیمیایی میلگردها به موازات بالا بردن مقاومت آن‌هاست.

عملیات خنک‌کاری بعد از نورد میلگرد باعث می‌شود تا سختی سطحی و در عین حال استحکام میلگردها، افزایش یافته و خواص بهتری نسبت به میلگردهای معمولی داشته باشند.

برتری دیگر میلگرد ترمکس نسبت به میلگرد میکروآلیاژی، پایین بودن هزینه تولید آن است.

علامت‌های حک شده بر روی میلگردها

پس از کاربرد روش ترمکس برای تولید میلگرد از علائم خاصی بر روی بدنه میلگردها استفاده می‌شود که نشان‌دهنده ویژگی‌های آن است. حتما شما نیز بر روی میلگردها، علامت‌های CT و یا JT را مشاهده کرده‌اید، اما این عبارات چه معنایی دارند؟ لازم است بدانید بر روی بدنه تمامی آرماتورها، برای نشان دادن نوع فرآیند تولیدی میلگرد، علامت T حک شده است.

نکات مهم در روش ترمکس

اولین نکته‌ای که باید به آن اشاره کنیم این است که از میلگردهای تولید شده توسط این روش نباید در مناطق زلزله‌خیز استفاده کرد و به جای آن می‌توان از میلگردهای میکروآلیاژی بهره برد.

همچنین در کشورهایی مانند ژاپن که همواره در خطر زلزله هستند، استفاده از این نوع میلگردها به‌طور کل ممنوع اعلام شده است اما در کشورهای اروپایی به دلیل امن بودن آن‌ها از نظر زلزله‌خیزی، روش ترمکس برای تولید میلگرد فولادی، بسیار مورد توجه گرفته است.

در روش ترمکس برای تولید میلگرد فولادی پس از حرارت‌دهی به شمش‌های فولادی و انجام عملیات نورد، از مجموعه خنک‌کننده کولر برای عملیات خنک‌کاری یا کوئنچ استفاده می‌کند. این سیستم خنک‌کاری دارای یک بدنه اصلی و یک نازل متحرک می‌باشد که متصدیان، میلگردها را از نازل عبور می‌دهند و سپس آب سرد و روغن از زیر بدنه آرماتور وارد کولر می‌شود و آب سرد از فضای بین دهانه فلنج و نازل متحرک بر روی سطح مقطع پاشیده می‌شود.

با توجه به موارد بیان شده، می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از ترمکس در تولید میلگرد فولاد نورد، بهبود قابل توجهی در خصوصیات و خواص این محصولات فولادی ایجاد می‌کند. میلگرد تولید شده با استفاده از ترمکس، توانایی عملکرد بالاتری در ساختمان‌ها و سازه‌های عمرانی را دارا می‌باشد. این پیشرفت‌ها به صنعت ساخت و ساز کمک می‌کند و می‌تواند باعث ارتقای کیفیت و عمر مفید سازه‌های احداثی شود. از این رو، توسعه و پیشرفت این فناوری در تولید میلگرد فولاد نورد، انگیزه‌بخش برای بازار و صنعت فولادسازی است و می‌تواند به بهبود عملکرد و انجام بهتر پروژه‌های ساختمانی، اقتصادی و انتقال فناوری به ساختمان‌های‌ مدرن کمک کند.